Project: Ελένη Π.
Είδος: Ντοκιμαντέρ
Διάρκεια: 32 λεπτά (έγχρωμο)
Αρχική ιδέα – Προκλήσεις υλοποίησης – Αποτίμηση
Πώς σκηνοθετείς μια ταινία στην οποία ο βασικός χαρακτήρας είναι ένα ξύλινο σκαρί; Πολλώ δε μάλλον όταν αυτό όχι μόνο δεν είναι αξιόπλοο, αλλά δεν υφίσταται πλέον ως σκάφος; Πώς αφηγείσαι μια ιστορία ετών όπου πίσω από καπετάνιους, ναύτες και αγαθά κρύβεται ολόκληρη η σύγχρονη ιστορία ενός τόπου;
Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα εμφανίστηκαν στη φάση της παραγωγής του ντοκιμαντέρ «Ελένη Π.», μια ταινία τεκμηρίωσης για την ιστορία του ομώνυμου ξύλινου καϊκιού που στιγμάτισε την ζωή των κατοίκων της Ύδρας. Η ταινία π ρ α γ μ α τοπο ι ή θ η κ ε σ το π λα ί σ ι ο τ η ς δ ρ ά σ η ς “SaveWoodenBoats” και ολοκληρώθηκε μέσα σε ένα απαιτητικό χρονοδιάγραμμα 6 μηνών.
Κατά συνέπεια, το «Ελένη Π.» είναι περισσότερο μια ιστορία για ολόκληρη την Ύδρα, παρά για ένα σκάφος. Αυτό σημαίνει ότι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από το όνομα «Ελένη Π.» είναι πολλές κι έπρεπε με κάποιο τρόπο να έρθουν στην «επιφάνεια». Γι’ αυτό τον λόγο, αποφασίστηκε η πραγματοποίηση δύο ταξιδιών στην Ύδρα, μέσα σε διάστημα λίγων μηνών. Η καταγραφή των μαρτυριών από ανθρώπους που έζησαν το σκάφος ήταν άκρως σημαντική για την ταινία, ώστε να γίνει μια συμπαγής παρουσίαση των βιωμάτων των ανθρώπων παρά μια απλή παράθεση, μια «στείρα» καταγραφή ιστορικών γεγονότων.
Το ντοκιμαντέρ αποφεύγει την απλή εξιστόρηση γεγονότων, μέσα από συνεντεύξεις. Γι’ αυτό τον λόγο, η ταινία περιλαμβάνει αρχειακό υλικό δεκαετιών ώστε να φωτίσει την ιστορία του σκάφους μέσα στα χρόνια.
Όσο όμως κι αν το Ελένη Π. στιγμάτισε την Ύδρα στο τέλος του 20ου αιώνα, η ταινία αυτή δεν μπορούσε να περιοριστεί μόνο στο ιστορικό πλαίσιο του σκάφους. Το ντοκιμαντέρ έπρεπε να εκκινεί από την ιστορία και να καταλήγει στο παρόν και το μέλλον του «Ελένη Π». Έτσι λοιπόν, η παραγωγή κινηματογράφησε με επιμέλεια τις δράσεις της ομάδας υπό τον τίτλο “Save Wooden Boats”. Κύριο μέλημα ήταν η αποτύπωση στην οθόνη όλων εκείνων των πρωτοβουλιών για τη συντήρηση και τη ψηφιοποίηση των τμημάτων του καϊκιού.
Το σύντομο διάστημα της παραγωγής και η ανάγκη συνεντεύξεων από πολλά μέλη της δημιουργικής ομάδας αλλά και ανθρώπων της Ύδρας, ήταν αναντίρρητα οι δύο μεγαλύτερες προκλήσεις του project. Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα πραγματοποιήθηκαν δύο ταξίδια-γυρίσματα στην Ύδρα, ένα γύρισμα στη Σάμο, ένα στη Θεσσαλονίκη και τέσσερις ημέρες γυρισμάτων στην Αθήνα, ενώ στο επόμενο διάστημα ολοκληρώθηκαν οι απομαγνητοφωνήσεις, «εργαλεία» απαραίτητα για τη διαδικασία του μοντάζ.
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει με εύληπτο και κατανοητό τρόπο όχι μόνο την ιστορία του Ελένη Π., αλλά και τα προβλήματα με τα οποία ήρθε αντιμέτωπο αυτό το ιδιαίτερο σκαρί. Η ταινία δείχνει επίσης τις προσπάθειες όλης της ομάδας για τη συντήρηση και ψηφιοποίηση του σκάφους. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι παρουσιάζει ανθρώπινες ιστορίες και βιώματα που σχετίζονται άμεσα με το σκάφος και τη λειτουργία του ως «εφοδιαστικού σκάφους της Ύδρας» για αρκετά χρόνια. Ταυτόχρονα, η ταινία «ακουμπάει» και στο μέλλον καθώς δείχνει τις μεγάλες δυνατότητες των ψηφιακών τεχνολογιών VR, AR και MR, οι οποίες παρέχουν στις μεγαλύτερες αλλά και στις νεότερες γενιές την επαφή με το ιστορικό σκάφος.
Κι αν ορισμένες φορές η ταινία γίνεται λίγο συναισθηματική, η ομάδα παραγωγής ζητά την κατανόηση του θεατή. Όπως πολύ εύστοχα αναφέρει στο ντοκιμαντέρ η κα. Βάσω Χατζηπέτρου, συνιδρύτρια και Γενική Διευθύντρια της ReadLab, «είχαμε να κάνουμε με μία Ελένη με πάρα πολύ ισχυρή άποψη». Μία Ελένη η οποία αναζητά χρόνια τη δικαίωση, την ανάδειξη και την προβολή που της αξίζει. Κι όλοι εμείς οι οποίοι συμμετείχαμε στη δημιουργία του ντοκιμαντέρ, ελπίζουμε ότι τώρα αισθάνεται δικαιωμένη…
Κωνσταντίνος Γεωργόπουλος Σκηνοθέτης – Διευθυντής Φωτογραφίας